کنتورها در انواع مختلف از جمله کنتورهای مکانیکی، دیجیتالی عرضه می شوند.
اساس کار کنتورها نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است که در این بخش بیان می شود.
کنتور اکتیو: دستگاهی است که برای اندازه گیری مقدار انرژی اکتیو برق مصرفی مشترک مورد استفاده قرار می گیرد.
کنتور راکتیو: دستگاهی است که برای اندازه گیری مقدار انرژی راکتیو بکار می رود.
انشعابات دیماندی: انشعابات دیماندی یا مصارف سنگین به انشعاباتی اطلاق میگردد که قدرت قرار دادی آن ها از حد معینی بیشتر بوده و معمولا مشمول پرداخت دیماند نیز می گردد.
حداقل قدرت قراردادی بر اساس آیین نامه تکمیلی تعرفه های برق در حال حاظر سه فاز 50A معادل 30KW می باشد.
انشعابات ولتاژ اولیه: این انشعابات از ولتاژ اولیه 20 کیلو ولت تغذیه می شوند و لوازم اندازه گیری آن ها در روی شبکه فشار متوسط نصب می شود و طبق آیین نامه تکمیلی تعرفه های برق برای متقاضیان با قدرت درخواستی بیش از 250 کیلو وات و حداکثر 2 MW را شامل می شود.
انشعابات ولتاژ ثانویه: این انشعابات اصولا با ولتاژ 380 ولت تغذیه می شوند و لوازم اندازه گیری آن ها به روی شبکه فشار ضعیف نصب می شود.
ماکسیمتر: دستگاهی است که بر روی کنتور های اکتیو نصب شده و حداکثر توان مصرفی را در یک بازه زمانی مشخص (15 دقیقه) نشان می دهد.
اساس کار کنتور :
کنتور ها بر اساس نیروی الکترومغناطیس عمل می کنند. می دانیم که اگر از یک سیم پیچ جریان برق بگذرد در اطراف آن یک میدان مغناطیسی ایجاد می شود که شدت و جهت این میدان به جریان عبوری از سیم پیچ بستگی دارد.
در کنتور های تکفاز دو دسته سیم پیچ وجود دارد که یکی از آن ها دارای تعداد دور کم و قطر بیشتر نسبت به دیگری است.
سیم پیچ ضخیم تر با دور کمتر را سیم پیچ جریان و دیگری را سیم پیچ ولتاژ می نامند.
انواع کنتور:
برای مصارف خانگی دونوع کنتور تکفاز و سه فاز بطور عام وجود دارند که در دسته بندی کنتور ها به نوع اکتیو معروفند.
اما در مصارف صنعتی می توان به کنتور های راکتیو و کنتول های دو تعرفه اشاره کرد.
از طرق دیگر می توان کنتور ها را به دو دسته مکانیکی و دیجیتالی تقسیم بندی کرد که منظور از مکانیکی همان کنتور های معمولی هستند.
کنتور های مکانیکی:
1- کنتور های تکفاز مکانیکی: این کنتور ها با ولتاژ 220 ولت کار میکنند و از نظر جریان اسمی دارای انواع زیر هستند:کنتور های 5 آمپر، 15 آمپر، 25 آمپر
2- کنتورهای سه فاز غیر دیماندی مکانیکی: این کنتور ها با ولتاژ 220/380 کار می کنند و از نظر جریان اسمی دارای انواع زیر هستند:
کنتور های (40)10 آمپر و (100)25 آمپر.
3- کنتور های سه فاز دیماندی مکانیکی: این کنتور ها با ولتاژ 220/380 ولت و 100/100 ولت کار میکنند و آمپراژ آن ها 5 آمپر می باشد.
کنتور های دیجیتالی:
1- کنتور های دیجیتالی تکفاز: این کنتور ها با ولتاژ 220/320 ولت کار می نمایند و از نظر جریان اسمی که با توجه به نوع کنتور و شرکت سازنده ما بین 5 تا 100 آمپر میباشند و به صورت پالسی کار می نمایند.
2- کنتور های دیجیتالی سه فاز: کنتور هایی هستند که قابلیت سنجش همزمان انرژی های مصرفی اکتیو و راکتیو را به صورت هشت تعرفه دارند و به دو نوع عادی (غیر دیماندی) و دیماندی می باشد و به صورت پالسی کار می نمایند.
1-2- کنتور های غیر دیماندی (عادی) سه فاز: این نوع کنتور ها با ولتاژ (3×230/400) ولت کار می کنند و از جریان اسمی با توجه به نوع کنتور و شرکت سازنده 2 تا 100 آمپر می باشند و به صورت پالسی کار می نمایند و قابلیت نصب به طور مستقیم و یا با استفاده از ترانس جریان را دارند در این صورت کنتور دیماندی خواهد بود.
2-2- کنتور های دیماندی سه فاز: این نوع کنتورها با ولتاژ (3×230/400) و یا (3×230/400) ولت کار می کنند و از نظر جریان اسمی با توجه به نوع کنتور و شرکت سازنده و یا (1-10) آمپری می باشند و قابلیت نصب از طریق CT و PT را دارند و بر حسب مقدار و ولتاژ کاری آن ها به صورت اولیه و یا ثانویه قابلیت نصب را دارند و به طور پالسی کار می نمایند.