صنعت کاشی وسرامیک روی خط قرمز

گروه تاسیسات: صنعت کاشی، سرامیک و چینی بهداشتی از جمله صنایعی است که چه در سال های تحریم و چه در سال های پیش از آن کارنامه موفقی از بعد کیفی و صادراتی از خود به جای گذاشته است. این صنعت به خاطر رونقی که در طی سال های گذشته در بخش صنعت ساختمان ایجاد شده بود رونق زیادی گرفت و یکی از صنایع صادراتی کشور است که به دلیل در دسترس بودن مواد اولیه و نیروی کار و انرژی ارزان توان رقابتی مناسبی با رقیبان خود در اروپا دارد. تحریم ها و رکود صنعت ساختمان برای صنعت کاشی و سرامیک نیز مانند هر صنعت دیگر مشکلاتی فراهم آورده است. به گفته بسیاری از کارشناسان تنها رونق صادرات است که می تواند مشکلات این صنعت را مرتفع کند. در نمایشگاه کاشی، سرامیک و چینی بهداشتی مجالی پیش آمد که با چندی از فعالان این عرصه به گفتگو بنشینیم:تولید برای انبارها صنعت سنگ نیز از مشکلات مشابهی رنج می برد و به خاطر رکود صنعت ساختمان، بازار ایران دیگر ظرفیت استفاده از حجم عظیم تولیدات داخلی را ندارد. بسیاری از محصولات این صنعت در انبارها خاک می خورد. بهنام عزیززاده، دبیر اجرایی نمایشگاه نمایشگاه کاشی و سرامیک و چینی بهداشتی تهران در این رابطه به پیام ساختمان گفت: حتی در بهترین شرایط ساخت و ساز این سال ها نیز ما مازاد عرضه داشته ایم. گرچه این صنعت در مقاوم چهارم صادرات کشور قرار دارد اما از میان 700 میلیون مترمکعب که سالانه توسط تولیدکنندگان این صنعت به بازار عرضه می شود تنها 200 میلیون مترمکعب در بازار داخلی فروخته می شود در حالی که این رقم دو سال پیش 300 میلیون مترمکعب بود. عزیززاده افزود: نزدیک به یک پنجم تولیدات کشور نیز صادر می شود؛ در سال گذشته 110 میلیون مترمکعب به کشورهای منطقه مخصوصاً کشور عراق فرستاده شد که در حال حاضر مشتری 80درصد از صادرات ماست. این کشور نیز به دلیل ناامنی ها و مشکلات سیاسی بازار متلاطمی دارد و طبق برآوردهای ما مشکلات سیاسی تاثیر 15درصدی بر صادرات ما به این کشور داشته است. وی ادامه داد: در حال حاضر بالغ بر 300 میلیون مترمکعب از تولیدات ما در انبارهاست، در حال حاضر ما تولیدوانبار کنیم که این موجب شده برخی از تولیدکنندگان محصولات را به قیمت پایین تر عرضه کنند. بازارهای صادراتی دستخوش مشکلاترئیس انجمن تولیدکنندگان کاشی، سرامیک کشور می گوید دولت باید برای خروج از رکود در بخش صنعت ساختمان سرمایه گذاری کند در غیراین صورت با ریزش شدید نیروی انسانی نه تنها درصنعت ساختمان بلکه در صنعت سیمان، فولاد و صنایع بالادستی مواجه خواهیم شد اگر این صنایع به حرکت دربیایند شغل ایجاد خواهد شد.همچنین صنایع کانی های غیرفلزی روی خط قرمز قرار دارند و اگر فکری برای این صنایع نشود یقیناً هم کارخانجات می خوابد و هم سرمایه های ملی ریزش می کند و نیروی انسانی بیکار می شود. پیامد این وضعیت پیامدهای اجتماعی ناشی از بیکاری خواهد بود. محمد روشنفکر افزود:صنعت ساختمان به صورت عام و صنعت کاشی و سرامیک به صورت خاص به دلیل رکودی که در این بخش وجود دارد حال و روز خوشی ندارند. طبیعی است که محصولات آنها نیز خریداری ندارد چراکه فعالیتی در بخش ساختمان نداریم و سازندگی کمی در بخش ساختمان می شود. با این همه سعی و تلاش این صنعت بر این است که بازارهای هدف را شناسایی کند، وارد بر بازارهای بین المللی شود و رکود حاکم بر بازار داخلی را به گونه ای بتواند با بازارها صادراتی جبران کند. متأسفانه بازارهای صادراتی ما هم بازارهای باثباتی نیستند؛ آنها نیز به دلیل مسائل و مشکلات سیاسی که در بازارهای هدف وجود دارد دستخوش مشکلاتی می شوند. روشنفکر با اشاره به توافقات هسته ای ایران گفت: امیدوار هستیم با توافقی که با دنیای غرب شده بازارهای جدیدی تعریف کنیم، به ویژه بازارهای اروپایی که بازارهای باثباتی هستند و از این نظر برای ما از اهمیت بالایی برخوردارند. باید هدف را این بگذاریم تا از بحران به وجود آمده رهایی پیدا کنیم.وی در پاسخ به سؤالی در مورد زمانبر بودن برداشتن تحریم ها گفت: هیچ کس نباید این انتظار را داشته باشد که در روز بعد از تحریم مدینه فاضله ای به وجود بیاید یا همه مشکلات حل شود؛ صنعت ما هم این آمادگی را ندارد که یک شبه وارد بازارهای جدید شود. به اعتقاد من این فرصت مناسبی است که زیرساخت های صادراتی را در کشورهای جدید به وجود آوریم و روزی که همه چیز برای صادرات آماده شد بتوانیم وارد بازارهای هدف شویم. روشنفکر در مورد مشکلات زیرساختی گفت: مشکلات هم نرم افزاری است و هم سخت افزاری، از طرفی تولیدکنندگان ما هنوز قواعد بازی صادرات را نمی دانند و این قواعد را باید بیاموزند،ضمن اینکه باید ذائقه بازارهای هدف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شود و بر اساس نیازی که بازارهای هدف دارند ما محصولات خود را در آنجا ارائه دهیم. بخش دیگر قضیه این است که بتوانیم روابط خودمان را بعد از سال ها که دچار مشکل بوده است در آنجا فعال کنیم یعنی اینکه وابسته بازرگانی ما بازارهای هدف را بشناسد، دفاتر بازرگانی ما آنجا فعال شوند و اطلاعات را به تولیدکنندگان داخل منتقل کنند تا بتوانیم حضور خودمان را در آنجا تثبیت کنیم و محصولاتمان را بفروشیم. یکی دیگراز فعالان این بازار در زمینه رکود حاکم بر بازار ایران گفت: در 4 سال گذشته میزان ساخت و ساز بالا رفته بود به همین قیاس نیز کاشی و سرامیک یکی از بخش هایی بود که بسیار رونق پیدا کرده بود. بعد از پروژه مسکن مهر به دلیل سیاست هایی رکودی در همه بخش های اقتصاد ایجاد و موجب شد ساخت وساز به شکل محسوسی کاهش پیدا کند به گونه ای که امروز شهرداری تهران اعلام کرده است فروش تراکم در سال 94 نسبت به سال 90 نزدیک 90 درصد کاهش پیدا کند. امیرحسین حسینی نژاد ادامه داد: همین امر موجب بروز بحران در بخش کاشی و سرامیک شد و کارخانه های ما امروز به سختی اداره می شود. ما می بایست مازاد تولید خود را صادر کنیم و عمده صادرات ما نیز به کشور عراق است که با مشکلات سیاسی این کشور تنها کردستان عراق پتانسیل خرید از این محصولات را دارد. از طرف دیگر قدرت خرید کشور افغانستان پایین است و نمی توانند بازار خوبی برای کاشی و سرامیک ایران باشد.وی ادامه داد: از این رو رقابت سنگینی بین تولیدکنندگان کاشی و سرامیک به وجود آمده که این امر موجب می شود عده ای حذف شوند و یک سری هم تکاپوی نوآوری داشته باشند. این صنعت البته توان این را دارد که حتی به اروپا صادرات داشته باشد، چراکه ما الان به تکنولوژی های روز دنیا مجهز هستیم. حسینی نژاد در زمینه رقابت با شرکت های اروپایی گفت: ما صددرصد توان رقابت با این شرکت ها را داریم و با توجه به تجهیز شدن این کارخانه ها و همچنین رقابتی که بین کاخانه های کاشی و سرامیک در دوران رکود وجود داشته اکثریت آنها از کیفیت خوبی برخوردار هستند. همچنین با توجه به بحران کاشی و سرامیک که در 5 تا 6 سال گذشته در کشور اسپانیا و ایتالیا به وجود آمده، این کشورها خود رااز تولید انبوه خارج کرده و تنها به فروش تکنولوژی روی آورده اندوکشورهایی مانند ایران با توجه به ظرفیت هایی که دارد می تواند جای آنها را بگیرد. کشور ما از نظر تولید و صادرات کاشی و سرامیک اکنون مقام چهارم جهان دارد. وی ادامه داد: یک موضوع در ارتباط با اروپا این است که طرح های کاشی در ایران بر اساس خلق و خوی خود مردم ماست، شاید کشور ترکیه و عراق نیز از این نظر به ایرانی ها نزدیک هستند اما اروپایی ها قاعدتاً طرح های متفاوت تری می خواهند. می توانیم به این موضوع نیز فکر کنیم که در آینده با ورود به بازارهای اروپا این دیدگاه رادرنظربگیریم. البته در مقطع کنونی نیز شرکت های مانند ما به کشورهای اروپایی صادرات دارندکه بیشتر آنها در اروپای شرقی قرار هستند.