سازه و تاسیسات بیمارستان

بیمارستان ها جزو مکان هایی هستند که به علت عملکرد خاص آنها در هنگام بروز حوادث به ویژه زلزله، اهمیت خاصی دارند. زلزله میتواند خسارات جدی به بیمارستان ها وارد ساخته، باعث خرابی کلی یا جزیی و ایجاد وقفه در ارائه خدمات بیمارستانی گردد. از آنجا که بیمارستان جز بناهای خاص است و باید در زمان بحران و حوادث اورژانسی پاسخگوی نیاز جامعه باشد، بنابراین توجه به سازه و تأسیسات آن از اهمیت بالایی برخوردار است. به کارگیری سازه و تأسیسات مناسب به نحوی که بیش ترین ایمنی را برای این مراکز تأمین کنند از جمله نکات اساسی و کلیدی در طراحی این مراکز است. در شماره های 169 و 170 نشریه در خصوص فرم خارجی و داخلی ساختمان و همچنین مکانیابی بیمارستان مطالبی ارائه شد در سومین و آخرین قسمت به سازه و تاسیسات بیمارستان میپردازیم. تأسیسات در مراکز درمانی برخلاف اکثر ساختمان ها تأسیسات نقش بسزایی در بالا بردن راندمان دارد.یک سیستم تأسیساتی ناکارآمد میتواند باعث شیوع بیماری در سطح یک شهر و حتی کشور شود و همچنین میتواند عواقب خطرناک زیست محیطی داشته باشد و موجب مرگ هزاران نفر گردد. از طرف دیگر، تأمین شرایط نسبی آسایش و ایجاد شرایط مطلوب، همچنین تأمین سیستم های رفاهی و امنیتی مانند سیستم های حرارتی- برودتی(تهویه مطبوع)، آب شرب، دفع فاضلاب و اطفای حریق و سیستم الکتریکی روشنایی، برق اضطراری با توجه به درمانی- بهداشتی بودن ساختمان بیمارستان، از عمده مسائل تأسیساتی است. انتخاب سیستم تهویه اصولاً انتخاب سیستم تهویه مطبوع برای یک ساختمان تابع دو پارامتر اساسی است؛ اولین پارامتر شرایط اقلیمی محل احداث ساختمان است و دومین پارامتر پاسخگو بودن سیستم به نیازهای تهویه مطبوع فضاهای مختلف ساختمان با توجه به کدها و تعاریف انجام شده در استانداردهای متداول (دما، رطوبت، میزان هوای تازه، دفعات جابه جایی هوا، کنترل مستقل دما و ...)است. آب رسانی آب رسانی عبارت است از تأمین آب با دما ، فشار و سختی مناسب برای مصرف در واحدهای بهداشتی، آشپزخانه، شبکه آتش نشانی، مصارف تأسیسات حرارتی و برودتی، تجهیزات بیمارستانی، رختشویخانه و فضای سبز و ... میزان مصرف آب در دقایق مختلف شبانه روز و طی روزها و ماه های مختلف متفاوت است. در مورد میزان مصرف سرانه آب برای بیمارستان در ایران مأخذ رسمی انتشار نیافته است، لذا از تجربیات مشابه و استانداردهای کشورهای مختلف برای تخمین میزان مصرف بهره گرفته میشود. در محاسبات، مصرف متوسط روزانه برای محاسبه مخازن ذخیره و مصرف حداکثر لحظه ای برای اندازه گذاری لوله ها و الکتروپمپ ها در نظر گرفته میشود. مصرف متوسط روزانه شامل دو نوع مصرف میباشد: الف: مصرف وسایل و تجهیزات بهداشتی و آشپزخانه و رختشویخانه ، ب: مصرف تأسیسات حرارتی و برودتی و دیگ های بخار. کارکرد صحیح و اقتصادی یک سیستم تأسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع از یکسو به برآورد صحیح بارهای حرارتی و برودتی (بر اساس شرایط داخل و خارج ) و از سوی دیگر به طراحی صحیح شبکه های هوادهی و لوله کشی برای تأمین بارهای مذکور و در نهایت به انتخاب دستگاه های مناسب که جوابگوی نیازهای سیستم باشند، بستگی دارد. سیستم الکتریکی مجموعه های بیمارستانی در رده ساختمان های عمومی بزرگ به شمار میآیند که به علت پیچیدگیهای معماری و عملکردی بسیار و تعدد سیستم های الکتریکی ، باید از طراحی ویژه ای برخوردار باشند. هر مجموعه بیمارستانی عملاً مجموعه ای از چندین قسمت دیگر است که در ارتباط با یکدیگر خدمات درمانی را بر عهده دارند. از جمله قسمت اداری، کلینیک و درمانگاه، اورژانس، بخش های بستری و عمل، رادیولوژی، آزمایشگاه، آشپزخانه، رختشویخانه، کارگاه های خدماتی و... که هر کدام نیازها و ارتباطات خاص خود را دارا هستند. رعایت موارد ذیل در طراحی سیستم های مختلف الکتریکی یک بیمارستان مدرن از اهمیت زیادی برخوردار است. *رعایت حداکثر قابلیت انعطاف پذیری در طرح به صورتی که تغییرات و توسعه های احتمالی لازم در هر قسمت پیش بینیشده و به راحتی و بدون مختل کردن عملکرد بیمارستان امکان پذیر باشد. *طراحی سیستم هایی که عملکرد برنامه های درمانی را تا حد بالا امکان پذیر سازد. *مطالعه و بررسی و کاربرد تجهیزات جدید درمانی مورد لزوم و پیش بینی امکانات نصب آنها. * افزایش راندمان کاری کارکنان بیمارستان با طراحی سیستم های مختلف ارتباطی و خبر. *افزایش امکانات رفاهی برای افراد بستریشده و بهبود چرخه درمان با طراحی سیستم های مختلف. * انتخاب وسایل و تجهیزات مورد استفاده از بهترین نوع و کیفیت به نحوی که تعمیرات و نگهداریهای آتی در کمال سهولت و راحتی انجام شود. دانشجو: نگار نیلی کارشناس ارشد معماری استاد: دکتر حمزه غلامعلیزاده