طراحی داخلی رنگارنگ

آگاهی به تأثیرات ادراکی ، روانی و جسمانی انواع طیف های نوری و رنگی از مهم ترین ابزار طراحی معماری است . هر یک از رنگ ها به دلیل تعلق به عاملی طبیعی در قالب کهن الگو ها مطرح می شوند و با بیدار کردن خاطره ای جمعی در ذهن مخاطبان به برانگیختن ادراکات معین نسبت به شی ء دیده شده می پردازند . زرد و نارنجی متعلق به آفتاب است ، قرمز به خون و آتش ، آبی به آب و آسمان ، سبز به گیاهان ، سفید به روز ، سیاه به شب و .... تعلق دارند . تسلط بر روان شناسی رنگ ها و فعالیت مرتبط با هریک و در نتیجه استفاده مؤثر از آنها در طراحی می تواند ابزاری قدرتمند در دست معمار خلاق باشد که متاسفانه نمونه ای از آن در عرصه طراحی امروز ایران دیده نمی شود . ساناز افتخارزاده معمار و تئوریسین معماری انسان مدار در این باره به پیام ساختمان گفت: کم تر طراحی را سراغ داریم که به اهمیت رنگ صورتی برای کنترل رفتارهای اجتماعی ، رنگ سبز برای آرامش بخشی ، رنگ آبی برای برانگیختن تفکر و حس رهایی ، رنگ نارنجی برای انرژی بخشی و بالا بردن ظرفیت خلاقیت ، رنگ زرد و طلایی برای تقویت حس حضور در لحظه و خودآگاهی و ... آگاهی داشته باشد و آن را به کار بندد . با کاربرد صحیح رنگ ، معمار می تواند حدود ،کیفیات نهانی ، کاربرد ، هدف و ... فضا را تنظیم کند . این معمار با بیان اینکه در فضاهای داخلی رنگ از مهم ترین عوامل تعیین فضا و تعریف نوع فعالیت و رفتار مورد انتظار در آن است تأکید کرد: جز موارد خاص مربوط به جهت گیری فضا و روان شناسی کاربران هرگز به صورت سلیقه ای یا به منظور بدعت گذاری رنگ را به کار نبرید . رنگ هر فضا باید متناسب با نوع رفتار مورد انتظار در آن باشد ، برای مثال رنگ حمام باید متناسب با عمل تطهیر و شستشو آبی یا رنگ های وابسته به آن باشد یا در آشپزخانه با توجه به عمل اصلی پخت و پز رنگ های گرم مورد استفاده قرار گیرند ، رنگ هایی چون سفید و سبز در این فضا متناقض با نوع رفتار مورد انتظار در فضا هستند و موجب مخدوش شدن الگو و فعالیت مربوطه می گردند . نوع رفتار و فعالیت مربوط به هر فضا باید طی مشاوره با بهره برداران با توجه به سن و جنسیت ، خصوصیات روانی ، ادراکی و جسمانی آنان تعیین شوند . افتخارزاده درباره تاثیر رنگ های سرد و گرم در فضای خانه گفت: رنگ سرد به فضا وسعت می دهد و رنگ های گرم محیط را کوچک تر جلوه می دهند . باید از رنگ های تند ، چرک ، سفید خالص ، خاکستری و سیاه که تمام انرژی ها را جذب می کند در سطح وسیع پرهیز شود و از تیرگی رنگ از پایین به بالا کاسته شود . از به کار بردن رنگ های تیره در سقف اکیداً بپرهیزید . این معمار استفاده سلیقه ای از رنگ در فضاهایی که انسان در ارتباط نزدیک و دایمی با آن است را به هیچ وجه مجاز ندانست و اظهار داشت: چنانچه قادر به تصمیم گیری نیستید بهتر است که از رنگ های ملایم نزدیک به سفید و کرم استفاده کنید . در مشاوره برای انتخاب رنگ فضاها مهراز باید از شناخت نسبت به تأثیرات واقعی و سمبلیک رنگ ها و قدرت تصمیم گیری برخوردار باشد که بتواند بهترین گزینش را برای بهبود شرایط با توجه به مخاطب خاص خود انجام دهد نه آنکه به خودنمایی بپردازد یا باب میل و درخواست کارفرما عمل نماید . افتخارزاده درپایان به چالش اصلی طراحان داخلی در استفاده از رنگ اشاره کرد و گفت: به تازگی با پدیده خطرناکی روبرو هستیم که معماران و طراحان داخلی به تبعیت از مد و به منظور خودنمایی رنگ را از فضای زندگی مردم حذف می کنند و صرفا از رنگ ها و مصالح سیاه و سفید و خاکستری استفاده می کنند . تذکر این نکته مهم است که اعصاب بینایی که رنگ را تشخیص می دهند پس از تولد تکامل می یابند . اگر کودکی در چنین خانه ای زندگی کند حساسیت به رنگ در چشمان او شکل نمی گیرد و ممکن است تا پایان عمر دچار مشکل در تشخیص رنگ شود . همچنین بزرگسالان به شدت دچار آسیب روانی و افسردگی می شوند و مغز آنها دچار کمبود اطلاعات بصری می گردد که مشکلات غیرقابل پیش بینی را منجر می گردد .