سامانة باستانی تصفیه آب

(قسمت هفتم) امروزه فراوانی آب پاک و زلال از یادمان برده است که سالم سازی آب آشامیدنی با چه دقت و در چه فرایندی انجام می پذیرد. درواقع، نیاکان ما در اعصار کهن برای تهیه آب پاک و سالم اقداماتی اساسی و مهم انجام داده اند. یکی از این اقدامات را عیلامی ها در 3200 سال پیش در خوزستان به انجام رسانده اند. هفتمین بخش از کتاب 5 هزار سال مهندسی که در نشریه پیام ساختمان به چاپ می رسد به موضوع حساس تصفیه آب اشاره دارد. در کنار شهر اونتاش که امروزه به نام چغازنبیل اشتهار دارد، خرابه های تأسیساتی مربوط به سامانه باستانی تصفیه آب هنوز باقی مانده است که باستان شناس فرانسوی، رومن گیرشمن (Roman Ghirshman) در سال 1962 آن را کشف کرد. این تأسیسات که از آجر ساخته شده شامل یک استخر بزرگ (منبع اصلی) و چند حوضچه است. منبع 70/10 متر درازا، 25/7 متر پهنا و 35/4 متر عمق دارد و گنجایش آن نزدیک به 350 مترمکعب برآورد شده است. پروفسور پیرآمیه، موزه لوور: زمانی که گیرشمن در بیرون چغازنبیل مشغول حفاری بود، به صورت اتفاقی شبکه کانال هایی را کشف کرد که آب شهر را تأمین می کردند. این سیستم در نوع خود یگانه است و در سراسر دنیای کهن در مشرق زمین نظیری برایش یافت نشده است. گیرشمن کانالی را نیز کشف کرد که آب را از شمال به استخر بزرگی می برد که بیرون باروی شهر ساخته بودند. اجازه بدهید تا هدف از ساختن این سیستم را شرح بدهم. آب ورودی به استخر گل آلود و ناسالم بوده، اما وقتی آب در این استخر بزرگ می مانده بیشتر گل ولای اضافی اش در استخر ته نشین شده و پس از مدتی به سمت حوضچه های بالایی جریان پیدا می کرده و به آنها سرازیر می شد، کاملا زلال شده و آب پاک به شهر روان می شد. ساختن این سیستم مستلزم آگاهی و داشتن اطلاعات پیچیده فنی است. این سامانه واقعا در دنیای کهن بی نظیر بوده است.