جایگاه گچبری در معماری امروز؟

هنر گچبری یکی از کهن ترین انواع تزئینات معماری ایرانی است که حتی در اثار باقی مانده از تمدن عیلامی به چشم می خورد. هنری که در بقایای هفت تپه خوزستان هم کشف شده است در دوران پارت ها هم رواج داشته و آنها توانسته بودند با تلفیق آن با طرح های یونانی، سبک ویژه ای از خود در تاریخ به یادگار گذارند. این هنر در طول تاریخ و به ویژه پس از اسلام تکامل یافته و به تدریج از چنان ظرافت، دقت و پیچیدگی برخوردار گشته که با اثار اولیه قابل مقایسه نیست. اما به راستی جایگاه این هنر در معماری امروز کشور ما کجاست؟! اگر بخواهیم مولفه های معماری ایرانی اسلامی را برشمریم بی شک یکی از موارد بسیار مهم هویت بخش در معماری ایرانی اسلامی همین هنر گچبری است که کم کم با ورود سبک های مدرن غربی جایگاه خود را از دست داده است و رو به فراموشی است. آنچه امروز از گچبری در معماری ما به کار می رود فقط ابزار و در نهایت حاشیه سازی است.روح هنر ایرانی در گچبری نیز متجلی است.این هنر طبیعت را با لطافتی خاص به خانه می آورد از طرح گل و مرغ تا ریسه گل و مروارید هریک راز و رمزی را در خود نهفته دارند و هر یک مناسب قسمتی خاص از یک خانه ایرانی هستند و به آن هویت می بخشند. هر عنصری در طبیعت ویژگی های خاص خود را دارد و انرژی که به ما منتقل می کند در روحیه، زندگی و کار ما بی تاثیر نخواهد بود. گچ از ویژگی لطافت و انعطاف برخوردار است و به همین دلیل اغلب در تزیینات داخلی به کار می رود و به طور مثال سنگ سخت و نفوذ ناپذیر و محافظ است و در بیرون از منزل در برابر باد و باران و سرما و گرما مقاوم است .ولی در معماری مدرن این عوامل هم دچار سردرگمی شده اند. از سنگ، چوب و سایر مواد سخت در تزئینات داخلی و روکش دیوار ها و سقف استفاده می شود، در حالیکه گچ برای این پوشش ها و تزئینات از هر نظر مناسب تر است چرا که نرمی و لطافت خود را به فضای داخل خانه و اهالی آن تسری می دهد. نگاه کردن به یک سرقاب گل و مرغ که استادانه ساخته شده است چنان لطافتی به نگاه می بخشد که آسایش روح و روان را برای ساکنان خانه به ارمغان خواهد آورد. و ما چه خوش بختیم که هنوز گنجینه های عظیم هنری هویت بخش را میراث داریم و می توانیم با شناخت آگاهی و احیای آنها هویت فرهنگی و هنری خود را به رخ بکشیم و در این عرصه نه تنها دنباله رو سبک های تحمیلی نباشیم بلکه ارائه دهنده میراث فرهنگی و هنری خود به جهان باشیم. به راستی چرا امروزه دیگر شاهد دور قلاب های پیچیده روی سقف ها، ستون ها و سر ستون های زیبا با طرح چدنی ، قاب سازی، تاقچه های مشبک، تنگ بری، نقوش هندسی و گیاهی نیستیم؟ و یا حتی گچبری های فرنگی یا تلفیقی در کمتر خانه ای دیده می شود؟! شاید بتوان یکی از دلایل این امر را تجاری شدن صنعت ساختمان و انبوه سازی و فراموش کردن اصالت هنر در ساخت و ساز و لزوم زیبایی و کارآیی فرهنگ در معماری دانست و ادامه این روند در بلند مدت از یک سو موجب مرگ هنرهای ارزشمندی چون گچبری خواهد شد و از سوی دیگر رشد این اسمان خراش های بی روح و بی هویت نیاز های مادی و روحی خانواده های ایرانی را پاسخ نمی دهد . همه ما از سر اجبار و داشتن مسکن به معنای حداقلی آن یعنی سرپناه بسنده می کنیم اما اگر بخواهیم خانه ای رویایی و متناسب با روحیه ایرانی خود بسازیم باید طرحی نو در اندازیم . ارائه دهنده مقاله: شرکت ایده مصور هوشمند