گچبری؛ هنر اصیل ایرانی

گروه معماری و دکوراسیون:احمد صومی معروف به معصومی، مدیر عامل شرکت ایده مصور هوشمند و حدود 40 سال است که در زمینه گچبری ساختمان فعالیت میکند .با وی در خصوص وضعیت هنر گچبری در ایران گفتگویی کرده ایم که در ادامه میخوانید: وضعیت هنر گچبری در ایران را چگونه ارزیابی میکنید؟ یک سری از کارها در اماکن مذهبی و تاریخی انجام میشود که نسبتاً خوب است.کارهایی که بر روی ساختمان های بسازوبفروشی انجام میشود ،جنبه هنری آن مدنظر مهندسان و ساختمان سازان نیست.مثلاً اگر ساختمان امسال متری 3 هزار تومان باشد سال بعد افزایش قیمت پیدا میکند اما گچبری اگر متری 3 هزار تومان باشد،کارفرما انتظار دارد که سال بعد ارزان تر برایش تمام شود .گچبرها هم مجبور میشوند از کیفیت کار کم کنند.کارهایی که در حال حاضر در ساختمان ها انجام میشود اکثراً بیکیفیت بوده و فاقد ارزش هنری است. در کدامیک از ابنیه تاریخی به عنوان اجراکننده حضور داشته اید؟ مرمت و بازسازی مسجد جامع سوجاس استان زنجان که قدمت آن به دوره سلجوقیان بر میگردد، حرمین کاظمین و سامرا، حرم امام حسن عسگری و حرم امام هادی علیهم السلام، هتل ملک التجار در یزد،حرم امام خمینی(ره) و موزه آن ،ساختمان شماره 8 وزارت خارجه، کاخ ریاست جمهوری و موزه مردم شناسی سعدآباد ازجمله اقدامات شرکت ماست. آیا گچبری های تاریخی قابل تعمیر و بازسازی است؟ گچبری قابل تعمیر و بازسازی است و اساتیدی هستند که میتوانند با هنر خود آنها را تعمیر کرده و به شکل اولیه خود دربیاورند. البته مرمت و بازسازی اصولی دارد که سازمان میراث فرهنگی قوانین آن را برای ما وضع کرده است. کارهایی که مرمت میشود یا باید کمی نازک تر از کارهای ساخته شده قبلی باشند یا باید برجسته تر باشند.یا اینکه رنگ گچ تغییر داشته باشد که بیننده متوجه باشد که از این قسمت تعمیر شده و تغییر شکل یافته است. چه کشورهایی در زمینه گچبری مشهور هستند؟ کشورهای مطرح در زمینه گچبری 5 کشور بیشتر نیستند که اولین آنها ایران است.روسیه، انگلستان، فرانسه و ایتالیا کارهایی که تولید میکنند بسیار گران قیمت است اما استادکاران ایرانی همه جای دنیا کار میکنند. گچبری ایران چه مزیتی نسبت به گچبری کشورهای دیگر دارد؟ در اکثر کارهای اروپایی مجسمه های حیوانات استفاده میشود و مشمئزکننده است.تنوع کارهای ایرانی چند برابر تنوع کارهای اروپایی است.کشورهای اروپایی بیشتر در رشته مجسمه سازی مهارت دارند اما ایرانیها در رشته های هندسی مانند مقرنس و قاب سازی و... مهارت دارند که بیشتر در اماکن مذهبی استفاده میشود.به طور مثال ایران کتیبه نگاری دارد اما کشورهای اروپایی این نوع گچبری را ندارند.یکی دیگر از مزایای گچبری ایران نسبت به کشورهای دیگر این است که موتیف های گیاهی مانند گل و مرغ و کارهای اسلیمی و درختی را داریم.اروپاییها معمولاً محو نقشه های ما میشوند .ضمن اینکه ما در عهد ساسانی مجسمه سازی داشتیم که نمونه های آن در حال حاضر در موزه ها موجود است. البته فرهنگ غنی ما به گونه ای است که موجب تنوع طرح ها شده است. چرا مانند گذشته از هنر گچبری در ساختمان استفاده نمیشود؟ در حال حاضر مصرف کننده قدرت انتخاب خرید ساختمانی که دارای گچبری باشد، را ندارد.در قدیم اینگونه بود که فرد ساختمانی را میخرید و سپس تزیینات آن را به گچ کاران میسپرد.در حال حاضر عناصری از قبیل تاقچه، جا پرده ای و بخاری که در آن گچبری به کار میرفت از ساختمان حذف شده و خانه های ایرانی این جزییات را ندارند. عامل دیگر هم زمان است.فرض کنید یک نفر میخواهد در واحد آپارتمانی خود گچکاری کند اما واحدهای دیگر به دلیل کثیف شدن ساختمان از انجام این کار جلوگیری میکنند. دلیل دیگر اینکه مهندسان جوان هم چندان تمایلی به گچبری ندارند.من از مهندسان معمار میخواهم به گچبری به عنوان هنر اصیل ایرانی و بخشی از شناسنامه ایرانی نگاه کنند. ما نباید این هنر را با دست خودمان از بین ببریم.