صادرات سیمان در تضاد با منافع ملی

صنعت سیمان عمری حدود 80 سال در کشور دارد و سهمش از تولید ناخالص داخلی حدود دو درصد برآورد می شود اما سودآوری و تولید این صنعت در دو سال گذشته به دلایل مختلف از جمله رکود سنگین در ساخت وساز مسکن در کشور و کاهش پروژه های عمرانی تحت تأثیر قرار گرفته تا حال و احوال شرکت های فعال در این صنعت کماکان ناخوش باشد ، چرا که وضعیت و چشم انداز ساخت و ساز مسکن کشور در آینده نیز در حالت رکود پیش بینی می شود و به دلیل شمار بالای تعداد واحدهای مسکونی ساخته شده آماده ، در بلندمدت نیز رونق گسترده ساخت وساز پیش روی فعالین این صنعت قرار ندارد . همچنین یکی از صنایعی که تولید و مصرف سیمان در کشور را در سال های گذشته تا حدودی تضمین کرده، صنعت سدسازی است که به دلیل بروز خشک سالی و تغییرات اقلیمی ناشی از ساخت تعدادی از سدهای کشور ، این صنعت تأثیرگذار بر سیمان از رونق افتاده است . در چنین وضعیتی تنها یک راه می ماند و آن هم صادرات به کشورهای منطقه است اما این سؤال مطرح می شود که آیا صادرات سیمان صرفه دارد ؟ به عبارت دیگر آیا سیمان ما از نظر کیفیت و قیمت قابل رقابت با بازار های جهانی خواهد بود ؟ هزینه های تولید ما چقدر صادرات را توجیه پذیر می کند ؟ پیام ساختمان در این رابطه سراغ دو نفر از کارشناسان و صاحب نظران صنعت ساختمان رفته است .

سازه بتنی به جای فلزی

عضو کانون کارفرمایان و انجمن تولیدکنندگان مواد شیمیایی صنعت ساختمان به خبرنگار پیام ساختمان گفت : اینکه بگوییم صادرات سیمان صرفه ندارد ، درست نیست . آنچه صادرات سیمان را از به صرفه بودن درمی آورد ، هزینه های سر بار صادرات است . هزینه هایی مانند پروسه زمان بر اداری ، عوارض پرداختی به دولت و معطلی تریلی های حامل سیمان از این دسته اند . در حالت کلی امروز هر کیلو سیمان در اروپا حدود 1/6 یورو ( تقریبا 6000 تومان ) است اما در کشور ما هر کیلو سیمان 1000 تومان به فروش می رسد؛ بنابراین می توان گفت صادرات سیمان به صرفه است .

ابوالحسن رامین فر در رابطه با مازاد تولید سیمان در کشور اظهار داشت : معتقدم برای استفاده بهینه از سیمان باید ساخت وساز ها به سمت استفاده از اسکلت بتنی به جای اسکلت فلزی برود چرا که با توجه به شرایط متفاوت اقلیم و آب وهوا در نقاط مختلف کشور ، سازه های فلزی سازگاری لازم را ندارند؛ با یک نگاه گذرا می توانید تمام تیر های سقف ساختمان ها را ببینید که از زیر نازک کاری ها عیان شده است چرا که در کشور ما به دلیل فقدان ضدزنگ باکیفیت ، بعد از مدت کوتاهی این تیر ها شروع به زنگ زدن می کنند؛ ضمن اینکه بتن ارزان تر از فولاد است؛ بنابراین اگر مصرف به سمت سازه های بتنی برود ، هم مشکل کیفیت تا حدودی مرتفع می شود و هم مشکل تولید مازاد .

وی با بیان اینکه نیازسنجی لازم در کشور صورت نگرفته ادامه داد : متأسفانه تعداد کارخانجاتی که ساخته شده فراتر از نیاز هاست و از طرفی باید قبول کنیم که بیشتر سیمان های ما استاندارد داخلی را رعایت نمی کنند . قطعا حتی بسیاری از کشور های همسایه خرید این سیمان را در اولویت قرار نمی دهند .

برای اقتصاد کلان صرفه ندارد

عضو هیئت مدیره انجمن بتن هم با بیان اینکه قطعا کارخانجاتی که سیمان را صادر می کنند ، حساب سود و زیان این کار را کرده اند ، به پیام ساختمان گفت : قطعا صادرات سیمان برای کارخانجات سیمان صرفه دارد اما چنانچه از دیدگاه اقتصاد کلان به موضوع بنگریم متوجه می شویم که تولید سیمان ، مصرف انرژی بسیار زیادی مانند مازوت ، گازوئیل ، گاز و برق می طلبد و دولت این سوخت ها را با قبول سوبسید بالا به کارخانجات می دهد؛ بنابراین به دلیل کاهش هزینه های تولید ، کارخانه سیمان از فروش و صادرات آن سود خوبی می برد .

محسن تدین با بیان این مطلب افزود : درحالی که تولیدکننده با بهره مندی از یارانه ، پول مصرف سوخت را به دولت پرداخت نکرده اما در فرایند فروش سیمان ، پول این سوخت را از کشور های خریدار می گیرد؛ بنابراین صادرات فقط به نفع تولیدکننده است و با منافع دولت و ملت در تضاد است . درحالی که اگر دولت به طور مستقیم این سوخت را به کشور های دیگر بفروشد ، پول به طور مستقیم به حساب دولت و مردم می آید .

وی با انتقاد نسبت به ساخت کارخانجات سیمان در کشور ادامه داد : سیاست گذاری ها از ابتدا برای ساخت بیش از اندازه کارخانجات سیمان اشتباه بوده است . حالا هم راه این است که باید سیمان را به جای محصولات دیگر مصرف کنیم . به طور مثال می توانیم اغلب رویه های آسفالتی را با رویه های بتنی که بادوام تر و باکیفیت تر هستند ، جایگزین کنیم و قیر را که فاقد سوبسید است ، به قیمت جهانی بفروشیم . به هرحال سرمایه گذاری عظیمی برای این کارخانجات شده و نمی توان آنها را به صرف مازاد تولید تعطیل کرد .

سخن پایانی

ساخت و ساز های شهری و پروژه های عمرانی ما رکود سنگینی را تجربه می کنند و مصرف سیمان در کشور به شدت کاهش یافته است . چنانچه در بازه زمانی کوتاه تر از یک سو رونق به ساخت و ساز برگردد و از سوی دیگر تولید مازاد سیمان بویژه در راهسازی به کار گرفته شود ، بهترین اقدام ممکن در راستای نجات صنعت سیمان خواهد بود اما چنانچه پروسه رونق زمان بر باشد ، چاره ای جز صادرات این محصول استراتژیک نخواهد ماند . نباید از نظر دور داشت که نحوه صادرات به شکل امروزی که تولید کنندگان سیمان از یارانه های سوخت استفاده می کنند و سود حاصل از فروش به جیب خود شان می رود ، غلط است . چون تولید کننده از فروش منابعی که متعلق به مردم است ، منتفع می شود و هیچ پولی از طریق صادرات وارد اقتصاد نمی شود . بنابراین به نظر می رسد مسئولان محترم باید در تخصیص یارانه ها به صنعت سیمان تجدید نظر کنند.