جوشکاری یا الکترود ذوب کردن؟

گروه ساخت وساز: اگرچه سازه های مدرن با سرعت زیادی در صنعت ساختمان فراگیر می شوند اما واقعیت این است که در همین سازه ها استفاده از جوش اجتناب ناپذیر است. تجربه نشان می دهد که بخش عمده حوادث در زلزله ها ناشی از جوشکاری های غیراصولی است که توسط جوشکاران غیرحرفه ای انجام می شود و متأسفانه نظارت قابل قبولی هم روی کارآنها صورت نمی گیرد. بنابراین جوشکاری ما تنها الکترود ذوب کردن است و خبری از تخصص در آن نیست. به منظور بررسی وضعیت جوشکاری ساخت وسازهای شهری به سراغ شاهو غفاری، مهندس تکنولوژی جوشکاری که گواهی بازرسی سطح سه آزمایش های غیر مخرب انجمن آزمایش های غیر مخرب آمریکا و بازرس ارشد جوش از CSWIP انگلستان را در کارنامه خود دارد، رفتیم و گفتگویی با وی ترتیب دادیم که می خوانید: پیام ساختمان: چرا کیفیت ساخت وسازهای سازه های فولادی مطلوب نیست؟ علل اصلی پایین بودن کیفیت جوش در ساخت وسازهای شهری را می­توان به صورت زیر بیان نمود: 1- عدم انطباق اجرایی معمول سازه­های فولادی با آیین نامه و دستورالعمل­ها 2- کیفیت پایین جوش به دلیل عدم آموزش کلاسیک کافی در این زمینه برای جوشکاران و مهندسان 3- نبود نظارت اصولی و دقیق بر اجرای جوشکاری در ساختمان­های شهری در کشور 4- عدم طرح دقیق اتصال جوش با توجه به عملکرد موردنیاز آنها 5- حقوق و دستمزد پایین جوشکاران و مهندسان 6- عدم استفاده از فرایندهای جوشکاری نیمه خودکار مانند FCAW و MAG در نصب سازه که منجر به کاهش هزینه و افزایش سرعت عملیات ساخت خواهد شد. 7- نبود پیمانکاران اجرایی تائید صلاحیت شده، که سازمان ملی استاندارد به عنوان متولی اجرای استاندارد بایستی نسبت به ارزیابی تائید صلاحیت و صدور گواهینامه مرتبط اقدام و کلیه کارفرمایان از پیمانکاران تائید صلاحیت شده استفاده نمایند و شرکت­های پیمانکار موظف به ثبت پروژه­های در دست اجرا در وبسایت سازمان استاندارد شده و نحوه عملکرد آنان توسط کارشناسان جوش آن سازمان کنترل و ارزیابی گردد. پیام ساختمان: الکترودهای مصرفی در کشور ما چقدر استاندارد هستند؟ بنده در پروژه­ های صنعت نفت و ساختمان شاهد استفاده از الکترودهای ساخت چین و ترکیه با مرغوبیت بسیار پایین بوده­ام. درحالی که الکترودهای ساخت داخل به مراتب از کیفیت بالاتری برخوردار بوده و نیاز استانداردی را تأمین می­ نمایند که می ­توان با حمایت از تولیدات داخلی و چرخه اقتصادی، بستر مناسب جهت استفاده از الکترودهای ساخت داخل کشور را فراهم نمود. پیام ساختمان: چرا تعداد جوشکاران ماهر در صنعت ساختمان کشور کم است؟ ازجمله مواردی که موجب کمبود نیروی انسانی ماهر در صنعت جوشکاری ساختمان می شود می توان به مسائلی از قبیل فصلی بودن ، ضریب ایمنی پایین و پرخطر بودن شغل، درآمد کم نسبت به سختی کار و نیز عدم آموزش صحیح، عدم توجه کافی به اهمیت جوش سازه نسبت به سایر صنایع نظیر نفت و گاز و عدم وجود سازمان، نهاد و یا تعاونی پشتیبان در خصوص جوشکاران ساختمان اشاره کرد. پیام ساختمان: برخی عنوان می کنند سازه های جوشی در ساختمان منسوخ شده، و بیشتر به سمت سازه های بتنی می روند. نظر شما چیست؟ امروزه به علت کثرت استفاده از سازه های بتنی گمان می رود که استفاده از سازه های فلزی، منسوخ شده است اما برخلاف تصور عمومی، خصوصاً در مواردی که سبکی وزن سازه و مقاومت به زلزله در درجه اول اهمیت قرار دارد، استفاده از سازه های فلزی ناگزیر می باشد. لازم به ذکر است که دلیل کثرت استفاده از سازه های بتنی هزینه کمتر آن نسبت به سازه فلزی می باشد. درحالی که سازه های بتنی حجم بیشتری را اشغال نموده و در بیشتر موارد، موجب ایجاد فضاهای مرده در ساختمان می شود درحالی که سازه های فلزی در این مورد محدودیت کمتری دارند. هرکدام از سازه های فلزی و بتنی با توجه به موقعیت، کاربرد و ویژگی خاص خود را دارند، که مهندسین ناظر و مشاور بایستی این موارد را در نظر بگیرند. پیام ساختمان: چقدر مهندسان ناظر عضو نظام مهندسی از دانش لازم برای تست جوش برخوردارند؟ در حال حاضر مهندسین ناظری که در سازمان نظام مهندسی مبادرت به بازرسی و نظارت جوش می نمایند، قریب به اکثریت مهندسین عمران می باشند که با اتکا به اطلاعات تجربی و یا دوره های آموزشی تکمیلی اقدام به بازرسی می نمایند. علیرغم ارزشمند بودن زحمات این عزیزان و تسلط نسبی شان به امر بازرسی جوش، ارجح و مفیدتر این است که مهندسین جوشکاری و مهندسین مواد گرایش جوشکاری که در آموزش های آکادمیک دیده اند به منظور این امر خطیر به خدمت گرفته شوند. شایان ذکر است دانشگاه جامع علمی کاربردی تحت نظارت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به مراکزی همچون مرکز پژوهش و مهندسی جوش ایران در مقطع کارشناسی و دانشگاه های صنعتی شریف، امیرکبیر، تهران، اهواز، سهند تبریز در مقطع کارشناسی ارشد در حال تربیت دانشجو و تحقیق و پژوهش در زمینه تکنولوژی جوشکاری می باشند اما متأسفانه در هیچ یک از سازمان های کشور رشته مهندسی تکنولوژی جوشکاری را به رسمیت نشناخته­ اند. متن کامل این گفتگو در نشریه شماره 194 پیام ساختمان به چاپ می رسد.