رنج فعالان عمرانی از کسری بودجه

باز هم هنگام ارائه بودجه سال 94، دغدغه کسری بودجه دولت بر سر زبان ها افتاد. اینکه هر ساله اعلام کسری بودجه مبنای کارشناسی درستی دارد یا خیر بماند، اما در باره سهم بودجه عمرانی کشور گفتنیهای بسیاری هست، بودجه ای که هر ساله به واسطه کسریهای متعدد منابع مالی دولت، تا لبه پرتگاه پیش میرود. واقعیت این است که به دنبال ادامه تحریم های اقتصادی طی این سال ها و مشکلات و موانعی ازجمله تورم، بیکاری و اخیراً هم روند نزولی قیمت نفت و نگرانیهای ناشی از تحقق بودجه عمرانی کشور در پی تبعات شرایط آتی، موجی از تردید و دلواپسی میان فعالان عرصه ساخت وساز ایجاد کرده است. از دیگر مسائل، تخصیص صد ها هزار میلیارد تومان هزینه برای طرح های عمرانی در طول چند سال گذشته و نیمه تمام ماندن آنها به دلیل عدم تحقق منابع و سرنوشت پروژه هایی است که این روزها بسیاری از فعالان در انتظار تعیین تکلیف آن هستند. چنانکه طبق محاسبات مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، در فاصله سال های 1381 تا 1392 از حدود 160 هزار میلیارد تومانی که به طرح های عمرانی پرداخت شده است، بیش از 63 هزار میلیارد تومان، یعنی حدود 40 درصد، هزینه تأخیر در طرح ها بوده و به عبارت دیگر، صرف تأخیر در طرح هایی شده که در موعد مقرر خاتمه نیافته اند و از 5500 طرحی که قرار بوده خاتمه پیدا کند، فقط 1400طرح به اتمام رسیده است. این آمار در کنار واقعیت تلخ دیگری مبنی بر اینکه مسئولان چشمان خود را در برابر «رکود» ناشی از کاهش فعالیت های ساختمانی و به زانو درآمدن بسیاری از فعالان این عرصه بسته اند، حکایت از این دارد که راهکارهای رفع موانع تولید ملی در محیط کسب وکار و به کارگیری ظرفیت های موجود در تولید، عملاً به کنار گذاشته شده است. حال آنکه بیشترین دغدغه فعالان، رونق اقتصادی و رفع موانع در مسیر تولید است که بارها به آن پرداخته شده است. برنامه ها و طرح های پیشنهادی هم که از سوی مسئولان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی ارائه میشود بیشتر جنبه آمال و آرزو دارد ، نه طرحی مدون، عملیاتی و مشخص که بتواند گره ای از مشکلات آنان باز کند. اگر به این دغدغه، میزان بودجه عمرانی سال آینده که از شاخص های مهم لایحه بودجه نیز محسوب میشود افزوده شود، مطابق با آنچه تجربه هرساله نشان داده که همواره علیرغم تعیین آن، سهم کمی به بودجه عمرانی میرسد آن هم در شرایطی که در حال حاضر طرح های عمرانی کشور در بدترین وضعیت قرار دارند، چندان امیدی به تکان خوردن تولید به ویژه در این بخش نیست. گفته میشود تاکنون حدود نیمی از کل بودجه عمرانی سال 93 محقق شده و سال جاری بسیاری از پروژه های عمرانی مهم با وجود پیشرفت بالای 50 درصد به دلیل کمبود اعتبارات از اولویت دولت خارج شده است. هرچند برای سال آینده بیش از 47 هزار میلیارد تومان اعتبارات عمرانی در لایحه بودجه سال 94 پیش بینیشده که نسبت به امسال، بیش از یک چهارم افزایشیافته است یعنی افزایشی حدود 11 هزار میلیارد تومان، بااین حال به نظر میرسد، افزایش اعتبارات عمرانی در بودجه سال آینده چشمگیر نیست. بااین وجود برخی متولیان امیدوارانه معتقدند، اگر همین مقدار در نظر گرفته شده محقق شود، میتواند تأثیر بسیار خوبی در پیشرفت پروژه ها داشته باشد، اما نه در شرایطی که مشکلات کسری بودجه در سایر بخش ها مانع پیشرفت و تکمیل پروژه ها شود، موضوعی که همه ساله همزمان با تدوین لایحه بودجه کشور تکرار میشود. به هرحال این موضوع برنامه ریزی های گسترده دولت را میطلبد تا با اقدامات اضطراری، تدبیری به حال خروج پروژه های عمرانی از رکود بیندیشد، اما نه برنامه هایی که تنها روی کاغذ قابلیت اجرایی دارد. در این راستا، انتظار بیشتری نیز از کمیسیون عمران مجلس میرود تا نسبت به رکود حاکم بر بخش عمرانی کشور بیش از اینها نگرانی به خرج دهد، چالش هایی که از سوی مسئولان و فعالان این بخش شناساییشده، اما تاکنون به تدوین سازوکارهای جدی که به طور عملیاتی به حرکت این بخش بینجامد، منجر نشده است.