ساخته های تعاونی ها بافت های فرسوده آینده

گروه گزارش: شهریار مشیری دانش آموخته مقطع دکترا از دانشگاه ایتالیا در رشته معماری است. وی که بیش از 20 سال سابقه مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی مرکز بندرعباس و همچنین نمایندگی مجلس را دارد، اخیرا حکم ریاست سازمان منطقه آزاد قشم را از دست اکبر ترکان گرفت. البته دکتر مشیری پیش از همه اینها، رئیس سازمان نظام مهندسی استان هرمزگان است که باید دید با توجه به مسئولیت اخیر ، آیا باز هم این سمت را حفظ خواهد کرد یا آن را به یکی دیگر از مهندسان عضو سازمان خواهد سپرد. در هر حال، پس از قطعی شدن انتصاب دکتر مشیری به ریاست سازمان منطقه آزاد قشم، در خصوص آخرین وضعیت ساخت و سازها در استان هرمزگان با ایشان گفتگو کرده ایم که در ادامه میخوانید. پیام ساختمان: در اجلاس سازمان نظام مهندسی در جزیره کیش، از راه اندازی دفتر سازمان در این جزیره در آینده ای نزدیک خبر دادید. کار در چه مرحله ای است؟ دفتر ما در کیش کاملاً آماده و قابل بهره برداری است ولی سازمان منطقه آزاد کیش تا به حال همکاری نکرده است. خوشبختانه مدیران مناطق آزاد در حال جابه جایی هستند و قطعاً مدیر جدید کیش که منصوب شود دفتر ما هم به بهره برداری میرسد و مهندسانی که میخواهند در جزیره کیش کار کنند باید عضو نظام مهندسی شوند. در حال حاضر، هزاران متر زیربنا سالیانه در کیش ساخته میشود ولی معلوم نیست کدام مهندس، ناظر آنها بوده است. چون مهندسان ناظر از خارج جزیره کیش میآیند و عضو سازمان استانی دیگر هستند. این افراد از سهمیه استان خودشان استفاده کرده و سهمیه کیش را هم آزاد و بدون محدودیت استفاده میکنند که این کار خلاف قانون است. جزیره قشم چون به ما نزدیک تر بود توانستیم این موضوع را بقبولانیم که باید سازمان نظام مهندسی بر ساخت و سازها نظارت کند، اما حتی با اینکه ما دفتر نمایندگی در قشم داریم بعداً در آمارهای ساخت وساز مشخص شد که بیش از 500 هزار مترمربع زیربنا در قشم ساخته شده و سازمان نظام مهندسی از آنها اطلاعی نداشته است. متاسفانه ما هیچ آماری از کارهایشان نداریم و این امر به خاطر پورسانتی است که رد و بدل میشود. پیام ساختمان: نمایندگی جزیره قشم چه زمانی تأسیس شد؟ دومین دفتر نمایندگی ما بعد از شهر بندرعباس، در جزیره قشم بود که در اواخر دهه 70 تأسیس شد. هر چند ما هنوز نتوانسته ایم زمینی برای سازمان نظام مهندسی خریداری کنیم، چون نمیخواهند سازمان نظام مهندسی در آنجا دفتر داشته باشد و تاکنون هم در ساختمان های اجاره ای کار کرده ایم. پیام ساختمان:مهم ترین مشکل ساخت وساز در استان هرمزگان را چه میدانید؟ به نظرم عدم توانمندی شهرداری بزرگ ترین مشکل است. شهرداری به عنوان یکی از دستگاه های ناکارآمد استان از نظر نظارت بر کیفیت ساخت وساز و نگهداری شهر در هیچ دوره ای عملکردش خوب نبوده است. در استان هرمزگان مشکل شهرداری این است که نهادها و ارگان ها و جناح های مختلف هر کدام میخواهند کار در دست خودشان باشد و به شورای شهر فشار میآورند تا مجبور به انتخاب نامزد مورد نظرشان شوند. پیام ساختمان: شناسنامه فنی و ملکی در استان هرمزگان صادر میشود؟ صادر میشد، ولی شهرداری _که اخیراً کنار گذاشته شد_ به شکل یک جانبه صدور آن را متوقف کرد زیرا در شهرداری یک سری پروانه ساختمانی صادر میشد که اصلاً نظام مهندسی از آنها اطلاع نداشت. آقایان دیدند که اگر قرار باشد از سازمان نظام مهندسی شناسنامه فنی و ملکی بگیرند، چون سازمان اصلاً نظارتی بر کار آنها نکرده و پرونده ای هم از آنها ندارد تا شناسنامه فنی و ملکی را بر اساس آن تکمیل کند ، طبیعتاً شناسنامه ای صادر نخواهد شد تا بر اساس آن پایان کار توسط شهرداری صادر شود، لذا شهردار قبلی صدور شناسنامه فنی و ملکی را لغو کرد و شهرداری خودش راحت پایان کار میداد و قضیه تمام میشد. در حال حاضر ساختمان هایی در استان هرمزگان ساخته شده اند که از بدو تأسیس تا انتها هیچ نظارتی بر آنها نبوده است! یکی از خواسته های ما از شهردار جدید این است که صدور شناسنامه فنی و ملکی را از سرگیرد. پیام ساختمان: وضعیت ساخت مسکن مهر در استان هرمزگان چگونه است؟ من چندین بار در نشست های خبری گفته ام که مسکن مهر در استان هرمزگان فاقد کیفیت است. پیام ساختمان: مگر شما بر ساخت آنها نظارت نکرده اید؟ همه نظارت های مسکن مهر صوری بوده، چون خود اداره کل راه و شهرسازی استان، ناظران را به پایین ترین قیمت انتخاب میکرد. به نظرم بافت های فرسوده آینده ایران همین ساخته های تعاونیهای مسکن مهر هستند. پیام ساختمان: در استان تهران ابتدا ساخت مسکن مهر در دست تعاونیها بود ولی بعداً کار به انبوه سازان سپرده شد. ابتدا در استان هرمزگان کار دست تعاونیها بود اما چون ساخت و سازها فاقد کیفیت از آب درآمد، باید این اقدام صورت می گرفت، ضمن اینکه وقتی هر کسی که بخواهد میتواند عضو تعاونی مسکن مهر شود و در آن طبقه بندی و تفکیک متقاضیان وجود ندارد، معلوم نیست «محیط و فضای فرهنگی» در ساخته های تعاونیهای مسکن مهر در آینده چه میشود. تعاونی کارمندان یک مجموعه، مثلاً همین پیام ساختمان، از تعدادی کارمند یکسان تشکیل شده ولی وقتی ثبت نام عمومی است هر کسی ممکن است وارد تعاونی شود و بعداً در محیطی که چنین اعضایی ساکن میشوند امکان بروز هر تخلفی وجود دارد. یعنی مسکن مهر نه تنها در آینده از نظر کیفیت تبدیل به بافت فرسوده میشود بلکه از نظر اخلاقی و اجتماعی هم مشکلات فراوانی خواهد داشت. مثلاً فرار از دست پلیس و مخفی شدن بزهکاران در مجتمع های مسکونی راحت ترین و سریع ترین کار ممکن است. پیام ساختمان: چنین ساخت و سازهایی در اروپا و امریکا هم وجود دارد، آیا ما نباید از تجربه جهانی استفاده کنیم؟ مجتمع سازی را ما از اروپا و کشورهای غربی تقلید کرده ایم و آنها از 100 سال پیش چنین ساختمان هایی می ساخته اند ولی در آنجا ساخت مجتمع های مسکونی و تجاری تعریف مشخصی دارد و میگوید مثلاً از 100 درصد زمین فقط 60 درصد میتواند زیر بنا شود و بقیه باید راهرو، کریدور و... باشد. در مجتمع های تجاری آنجا درصد نوع مغازه ها هم مشخص میشود که چند درصد مثلاً پوشاک فروشی یا اغذیه فروشی است و حتی مجتمع های فروشگاهی بزرگ، محل بازی بچه ها و مهدکودک هم دارند تا کسانی که به آن مجتمع وارد میشوند بچه هایشان را به طور موقت به آنجا سپرده و به راحتی خرید کنند. ولی مجتمع های تجاری ما هیچ حساب و کتابی ندارد. شهرداری نباید به چنین ساخت و سازهایی مجوز بدهد. پیام ساختمان: ظاهراً درصد زیادی از مشکلات شهری ما به شهرداریها بر میگردد. به نظر شما چرا این طور است؟ از وقتی شهرداریهای ما مجبور شدند هزینه ها را خودشان تأمین کنند از شیوه «تراکم فروشی» استفاده کردند، زیرا خلاقیت زیادی هم نیاز ندارد و راحت ترین کار ممکن است که میتوان در کوچه بن بست هم آن را فروخت! یعنی کسب درآمد از فروش شهر نه فروش خدمات شهری.به عنوان مثال در شهر پاریس به عنوان پر بازدیدترین شهرهای توریستی دنیا، درآمد هنگفت شهرداری از طریق توالت های عمومی است، امری که اصلاً در شهرهای ما وجود ندارد. یا مثلاً شما ببینید در تهران به این بزرگی چند کافه تریا وجود دارد؟ در صورتی که در هر کوچه ای از شهر باید یک کافه یا کافه تریا باشد تا شهروندان بتوانند در آنجا چای و قهوه بخورند، مگر هر کس در سطح شهر تشنه شد باید از مغازه نوشابه بخرد و بخورد؟ بنابراین مسائل شهرسازی با زندگی و سلامت شهروندان مرتبط است.