اولین نکته ای که در مورد آسانسور باید بگویم این است که گول ظاهرش را نخورید! اگرچه آسانسورها با ظاهری آراسته و زیبا به مردم عرضه می شوند اما برخی از آنها دارای کیفیت مطلوب و استاندارد لازم نیستند. هر ساختمانی به آسانسوری با کاربری خاص خود نیاز دارد که این موضوع در ساختمان های ما کمتر مورد توجه قرار می گیرد. علت استفاده نکردن صاحبان ساختمان ها و پروژه ها از آسانسورهای مخصوص هر ساختمان ارزان سازی بوده و این بی توجهی ها بارها موجب سقوط آسانسور ارزان قیمت یا حبس افراد شده است. به همین دلیل چند مورد مهم در بررسی یک آسانسور سالم به شرح ذیل اعلام می شود به پیمانکارتان بگویید آنها را برای شما مشخص کرده و ضمن بررسی خودتان هم چک کنید آیا برابر مفاد قرارداد همان مارک استفاده شده یا خیر؟
1) هر ساختمان نیاز به یک نوع سازه آسانسور با محاسبات خاص خود همان ساختمان دارد. وجود نداشتن مهندس محاسب یا سری کاری در نقشه های اجرایی آسانسور از مهم ترین نشانه های مشکل دار بودن هر آسانسوری در درازمدت خواهد بود. نقشه های اجرایی آسانسور خاص ساختمان خودتان را حتما مطالبه و مطالعه کنید.
2) موتورخانه و چاهک آسانسور و عمق چاهک را بازدید کنید. نظافت، نظم، روکش یا رنگ قطعات و زیبایی و دقت در جوشکاری اتصالات، موضوعی است که ضمن ساده بودن بررسی، عمق ظرافت در کار مجری را نمایش می دهد.
3) از نکات بسیار مهمی که لازم است در مورد موتورخانه آسانسورها مدنظر قرار بگیرد، این است که حتما تابلو برق به صورت مجزا و مرتب در این قسمت وجود داشته باشد.
4) حتما تیرآهن های بالای آسانسور باید دقیقا در مرکز کابین قرار داشته باشند و البته یک قلاب هم از آنها آویزان باشد تا در مواقع از کار افتادن موتورها بشود با آن کابین را بالا کشید. اگر تیرآهن ها در مرکز نباشند، کار بسیار سخت می شود.
5) سیستم تهویه نیز باید به طور مرتب فعال باشد تا سقف کابین و قسمت موتورخانه از خاک گرفتگی و پیامدهای آن در امان بماند.
6) گاورنر یا سرعت سنج حتما باید در همه آسانسورها وجود داشته باشد. این دستگاه کوچک، هر زمان که سرعت آسانسور از اندازه تعریف شده بیشتر شود، باعث توقف حرکت کابین می شود و در واقع آن را از سقوط نجات می دهد. مارک و مدل آن را هم چک کنید.
7) در ورودی موتورخانه، لزوما باید قفل داشته باشد و کلیدش هم در دسترس مالک یا مسوول ساختمان قرار بگیرد. این مساله باعث می شود، اولا افراد متفرقه وارد نشوند و ثانیا در صورت لزوم، دسترسی گروه نجات به موتورخانه تسهیل و تضمین شود.
8) برخی دستورالعمل ها، توصیه ها و همچنین نکات در مورد مشخصات آسانسور، شرکت سازنده آن، نحوه کارش، ظرفیت اش و ... باید در قالب یک تابلو تهیه شده و در محل موتورخانه نصب شود تا تعمیرکاران یا افراد گروه امداد بتوانند از اطلاعات آن در مواقع مقتضی استفاده کنند.
9) ته چاهک سری استپ وجود دارد که به منظور حفظ ایمنی تعمیرکاران تعبیه شده تا در مواقع اضطراری برق را قطع کند. همچنین در این مکان، یک سکوی بتونی هم وجود دارد که اگر کسی روی آن بنشیند، باز هم باید کف کابین با سر او مقداری فاصله داشته باشد و به وی آسیبی نرساند.
10) وجود 2 استوانه پلاستیکی در قسمت تحتانی آسانسور الزامی است. اینها ضربه گیر هستند و از جنس پلاستیک فشرده تهیه شده اند. یکی زیر استوانه کف کابین قرار دارد و دیگری پایین وزنه تعادل مستقر است که باعث می شود در مواقع ضروری و زمانی که آسانسور سقوط می کند، تلفات و صدمات آن کاهش پیدا کند و از شدت ضربه وارده کاسته شود.
11) مهم ترین قسمت آسانسور، پاراشوک یا چتر نجات آن است که باید از سقوط جلوگیری کند. یعنی وقتی سرعت آسانسور از حدی بالاتر می رود، ترمزهای پاراشوک فعال شده و مانع سقوط می شوند. بروز مشکل در این قسمت مهم ترین عامل در کاهش سطح ایمنی آسانسورهاست که باید با بازدید به موقع مورد بررسی قرار گیرد. مارک و مدل آن را هم چک کنید.
12) در صورت قطع برق یا قطع برق سیستم کنترل، سیستم ترمز آسانسور باید به طور اتوماتیک عمل کند، بنابراین باید از ترمزهای اصطکاکی الکترومغناطیسی استفاده شود. مارک آن را هم چک کنید.
13) کابین و وزنه های تعادل توسط سیم بکسل های فولادی معلق نگاه داشته می شوند. وزنه تعادل در آسانسورهای کششی و زنجیری برای ایجاد تعادل بین جرم کابین و درصدی از وزن بار یا مسافر به کار می رود و قطر سیم بکسل ها، مارک، مدل و فابریک بودن آنها را با قرارهای مالی فی مابین چک کنید.
14) همچنین لازم است در زمان صدور تاییدیه کیفیت آسانسور که یکی از مدارک لازم برای صدور پایان کار ساختمان است، دقت شود قطعات و دستگاه ها به طور دقیق و با ابزارهای مناسب حتما مورد بازرسی و کنترل کیفیت ماموران اصلی قرار بگیرند.